Giriş: Ülkemizde hemşirelik lisans eğitiminde rol alan kurumlara bir program çerçevesi sunmak amacıyla HUÇEP-2014 yapılandırılmıştır. Bu program ilgili kurumların HUÇEP-2014’te belirlenen yeterliklere ulaşmalarının gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışmada amacımız hemşirelik profesyonelleri ve öğrencilerinin HUCEP-2014’te belirtilen hemşirelik görev ve sorumluluklarına yönelik bilgi düzeylerinin ortaya çıkarmaktır.

Yöntem: Çalışma karma desenle tasarlanmış olup tanımlayıcı ve nitel araştırma yöntemlerini içermektedir. Çalışmamız XXX Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde Hemşirelik Bölümü’nde akademisyenler ve öğrenciler, XXX Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesinde çalışan hemşireler ve XXX İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşireler ile yürütülmüştür. Nicel verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından “Mesleki Bilgi Formu” ve “Hemşirelik Hizmetlerinde Görev ve Sorumluluklar Anketi”, nitel verilerin toplanmasında ise yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu katılımcılara online araçlar kullanılarak uygulanmıştır. İkinci aşamada aynı gruplar içerisinden Zoom platformu üzerinden 6-8 kişilik odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerde evrenin %20 sine ulaşılması hedeflenmiş, odak grup görüşmeleri için ise tabakalı amaçlı örneklem yöntemi kullanılmıştır. Nicel verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, nitel verilerin değerlendirmesinde ise iki araştırmacı tarafında metne dönüştürülen görüşme içeriklerinin analizleri gerçekleştirilmiştir.

Bulgular: Anket uygulanan 274 katılımcının %90.5’i (n: 248) kadın, %9.5’i (n: 26) erkekti. Ayrıca, katılımcıların %86.5’i (n: 237) lisans mezunu veya lisans öğrencisi, %10.6’sı (n: 29) yüksek lisans, %2.9’u (n: 8) ise doktora mezunuydu. Hemşirelik hizmetlerinde görev ve sorumluluklara ilişkin alt boyutlar incelendiğinde, katılımcıların en çok; cerrahi girişimler, hemşirelik yönetimi, hemşirelik süreci, ilaç uygulama ve yaşamsal bulguların değerlendirilmesi başlıklarında bilgi düzeylerinin ve farkındalıklarının olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kamu kurumlarında çalışan ve 15 yıldan fazla deneyime sahip hemşirelerin görev ve sorumluluk alt boyutlarında daha az bilgi düzeyine sahip oldukları belirlenmiştir. Toplamda 6-8 kişilik 3 ayrı grup ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiş olup; hemşirelik yeterlikleri, eğitim iklimi, eğitim tasarımına yönelik öneriler, duygular, işbaşı eğitimdeki sorunlar, hemşirelik profesyonelliğini destekleyen faktörler ve hemşirelik kimliği farklılıkları nitel verilerden ortaya çıkan temalardır.

Sonuç: Çalışmamızda eğitime uygun klinik ortamın oluşturulamaması, klinikte eğitimin organizasyonunda yaşanan sorunlar ve öğrencilerin klinik ortama uyum sorunlarının olması hemşirelik lisans eğitiminde öne çıkan başlıca sorunlar olarak ortaya çıkmıştır. Öte yandan, teorik eğitimin yeterli olduğu, ancak uygulamalı eğitimle yeterince desteklenemediği de ortaya çıkan diğer bir sonuçtur. Katılımcılar hemşirelikteki görev ve sorumlulukları bilmelerine rağmen, bunları elde etmek için uygun klinik iklimin oluşturulmadığına inanmaktadırlar. İlgili sorunlara yönelik çözüm önerileri arasında; akademisyenler işbaşı eğitimlerinde yer alması, yapılandırılmış işbaşı eğitimlerle öğrenciler hedeflenen sonuçlara ulaşmasının sağlanması ve değerlendirmeler yer almaktadır. Hemşirelik profesyonellerine ve lisans eğitimi alan öğrencilere yönelik HUÇEP-2014’te çerçevesi çizilen ‘Temel Hemşirelik Uygulamaları ve İlgili Beceriler’e yönelik bilgi düzeylerinin artırılmasına ilişkin politikaların ilgili karar vericiler tarafından geliştirilmesini önermekteyiz.